KEÇİ

‘’Bir köprüde karşılaşmış iki inatçı keçi…’’ diye başlayan şarkılı hikâyeyi çağrıştıran insansı keçilere…

Keçi derken inat.
İnat derken keçi geçer aklımızdan.

Koyun ve sığırın pek de uzak olmayan bir akrabası sayılan keçi (Capra bircus), 10.000 yıl evvel Iran dağlarında evcilleştirilen ilk ot oburdur.

Bilinenin tam aksine; keçiler olmasaydı tarım asla başlamazdı. Tüm evcil keçi soylarının atası olan yaban keçisi (Capra aegagrus), dayanıklılığı, “güdülebilirliği” ve yabani otları yok eden beslenme biçimiyle Neolitik göçebelerin ilgi odağı oldular.

Anadolulumuzda ve gelişmekte olan ülkelerde keçiler hâlâ önemli biri ekonomik kaynaktır. İneklerle kıyaslandığında ürettikleri süt, boyutlarına göre fazladır. Kuzu ve sığır etine göre yağ ve kolesterol düzeyi daha düşük, demir oranı daha yüksek olan keçi eti son derece sağlıklıdır. En leziz dondurmaların ham maddesidir. İnek sütü ile karşılaştırıldığında keçi sütünün protein ve kalsiyum düzeyi daha yüksek, laktoz oranı daha düşüktür. İyi bir evcil hayvan olan keçi, aynı zamanda şaşırtıcı derecede titizdir

Keçilerin tek olumsuz özellikleri kokularıdır. “Teke gibi kokma hali!” Tekeler çiftleşme döneminde dişileri etkilemek için vücutlarından bir koku yayarlar ki dişi keçilerin başını döndüren bu koku biz insanların burnunun direğini kırar. Keçilerin nam salmış şehvetleri ve aşırılıkları hakkında bilinenler, güçlü hormonal sistemlerine dayanır. Erkek keçi (teke) sadece dört ayda harekete hazır hale gelir. “Azgınlık” dönemine erişince güçlü kokular salgılamaya başlar, idrarının karın bölgesi boyunca akıp sakalına bulaşması, bu durumu daha da beter hale sokar.

Eski Galyalılar keçi sütünden saç kremi yapardı. İnsanların bütün bilgi dağarcığı, binlerce yıl boyunca keçi derisinden yapılmış parşömenlere kazındı. Yavru keçilerin derisinden yumuşacık eldivenler, sırt tüylerindense kadınların çokça rağbet ettiği bir iplik türü olan kaşmir yapılır.

Keçilere mitolojide verilen yer, koyun veya ineklerinkinden çok daha geniştir. Bereket boynuzu bir keçiye aittir. Pan ve Satan keçi ayaklı ve keçiboynuzlu yaratıklardır. Hindu mitolojisinde, her şeyi doğuran ilksel hiçlik anlamına gelen aja sözcüğü, aynı zamanda keçi demektir.

Oysa keçinin yaşamdaki duruşu çoğu zaman kararlılıktır. Bunun da tipik oğlak burcu özeliği olduğunu ekleyerek; yazının katı bilimselliğinden, biraz da keçi inadından uzaklaşalım…